Er is de laatste tijd ruime aandacht voor asielzoekers en vluchtelingen. De verkiezingen komen er aan. Partijen roepen om het hardst wat zij vinden van de komst van asielzoekers: zijn ze welkom of juist niet? Er is ook veel verwarring: om hoeveel mensen gaat het eigenlijk in Groningen en onze buurt, wat is het verschil tussen al die opvangcentra? Hoe zit het met de inburgeringscursussen waar nu veel kritiek op is? En hoe kunnen we vluchtelingen helpen?
De procedure
Begin vorig jaar kwam een grote groep vluchtelingen naar Nederland. De oorlogen in Syrië en Irak zorgden voor een forse toestroom. De Europese vluchtelingendeal met Turkije zorgde er uiteindelijk voor dat de geplande bouw van extra asielzoekerscentra niet doorging, maar het opvangen van vluchtelingen in asielzoekerscentra blijft nodig.
De asielprocedure is lang en ingewikkeld. Tenzij het asielverzoek al direct bij binnenkomst wordt verworpen, mag je de rest van de procedure in een AZC verblijven. Het dichtst bij de Stad is het AZC in Onnen. Vluchtelingenwerk Nederland helpt de mensen die een asielaanvraag hebben ingediend tijdens de hele procedure. Als je toegelaten wordt volgt het inburgeringstraject: het leren van de Nederlandse taal en kennis opdoen van de Nederlandse cultuur en samenleving. Er is nogal wat te doen over die inburgeringstrajecten. Als inburgeraar zoek je zelf een cursus en je betaalt de kosten zelf. Wel kun je een lening krijgen van DUO, die kan worden kwijtgescholden als je op tijd je inburgeringsexamen haalt. Inburgeringsbedrijven zijn overal in het land als paddenstoelen uit de grond verrezen en hoewel ze een keurmerk hebben is het voor inburgeraars vaak erg lastig om te bepalen waar ze het best terecht kunnen.
Humanitas
Overigens zegt Sirvani Yagmur van Humanitas over de cursussen: “Hier in de stad Groningen worden de taal- en inburgeringscursussen verzorgd door het Alfacollege, het Noorderpoortcollege, Vluchtelingenwerk en het Talencentrum van de universiteit. Dat gaat prima, de verhalen over inburgeringsbedrijfjes die hun werk niet goed doen hebben totaal geen betrekking op de stad Groningen.” Humanitas zorgt ervoor dat vluchtelingen die in Groningen komen wonen, maatschappelijke begeleiding krijgen. “De vrijwilligers zijn ‘startcoaches’, ze maken de nieuwe Stadjers wegwijs in de stad en in de buurt, ze laten vluchtelingen kennismaken met de manier van leven in Nederland en maken ze wegwijs als ze op zoek gaan naar werk.” Volgens Sirvani vinden veel vluchtelingen Groningen een geweldige stad. “Er is een open sfeer, er is warmte, mensen voelen zich welkom. Je moet je trouwens realiseren dat vluchtelingen niet zielig zijn. Het zijn gewoon Stadjers die even op weg geholpen moeten worden. Geef ze een kans!”
Vluchtelingenwerk
Ook Vluchtelingenwerk Noord Nederland geeft aan dat de inburgerings- en taalcursussen in de stad Groningen goed georganiseerd zijn. “We verzorgen cursussen in veel gemeenten in de provincie Groningen”, vertelt Natasha Chistyakova, teamleider inburgering Groningen, Winsum en Uithuizen. “Hier in de stad zijn er inderdaad veel aanbieders. De cursisten mogen kiezen zodra ze weten in welke gemeente ze gaan wonen en welke cursus het beste aansluit. In Groningen hebben wij vijf lesgroepen van 10 à 15 cursisten. De meesten wonen in de stad, zijn van analfabeet tot hoogopgeleid, van verschillende leeftijden en uit diverse landen. Veel inburgeraars krijgen naast de cursus ondersteuning van taalcoaches; vrijwilligers die een of twee keer per week de cursisten helpen met de Nederlandse taal. Aan nieuwe taalcoaches wordt een basiscursus aangeboden om wegwijs te worden in het vluchtelingenwerk en alle regels en termen die daarmee te maken hebben.”
UAF
Een andere organisatie die zich inzet voor vluchtelingen is het UAF. We spraken met Maaike-Louise Bakker. “Wij begeleiden vluchtelingen tijdens hun studie en het zoeken naar een baan die aansluit bij hun capaciteiten. Bijvoorbeeld vluchtelingen die willen gaan studeren aan de Rijksuniversiteit of de Hanzehogeschool. Ze hebben vaak al een studie gevolgd in het land waar ze vandaan komen en moeten hier opnieuw beginnen omdat hun diploma’s vaak niet geldig zijn. Het UAF biedt ze de kans om met een studie te starten of hun studie af te maken zodat ze mee kunnen doen in de samenleving.” Aan deze groep wordt advies gegeven over taalcursussen, de studiekeuze en de voorbereiding op een studie, zodat de vluchtelingstudenten snel kunnen instromen in het Nederlandse onderwijs. Na afloop van de studie ondersteunt het UAF de studenten bij de eerste stappen op de Nederlandse arbeidsmarkt. “Het gaat om een grote groep vluchtelingen: het UAF begeleidt momenteel ruim 2.500 vluchtelingen en krijgt veel aanvragen voor ondersteuning, vooral van Syriërs die in de afgelopen twee jaar naar Nederland zijn gekomen.”
Groningen en de Oosterpoort
Maaike-Louise Bakker heeft voor ons uitgezocht hoeveel studenten het UAF in de stad Groningen ondersteunt. “Dat zijn er op dit moment 93. Daarvan volgen er 61 een opleiding en 32 bereiden zich voor op de studie via bijvoorbeeld taalcursussen. In de Oosterpoort wonen twee studenten die studeren met ondersteuning van het UAF.”
Sirvani Yagmur geeft aan dat Humanitas ongeveer 530 vluchtelingen ondersteunt. “70 % Syriërs en verder veel Eritreeërs.” Op de vraag of Humanitas actief is in de Oosterpoort zegt hij: “In de Oosterpoort wonen niet veel mensen die door ons begeleid worden. Natuurlijk wonen er wel mensen die lang geleden een vluchtelingenstatus hebben gekregen, maar daar hebben we geen zicht op. Als je net uit een AZC komt is een koophuis natuurlijk niet aan de orde en ook de sociale huurwoningen zijn in de Oosterpoortbuurt wat duurder dan in andere wijken. Er zijn nu wel contacten met een woningcorporatie die misschien ook aan vluchtelingen in de Oosterpoort gaat verhuren. Het zou mooi zijn als we dan weten dat er mensen in de wijk beschikbaar willen zijn als startcoach.”
Formule 1 – hotel en De Amanpuri
Een heel ander verhaal wordt het als asielzoekers niet erkend worden als vluchteling. Aan de randen van de Oosterpoort zijn voor deze groep asielzoekers twee “bed-bad-brood”-voorzieningen ingericht: het voormalige Formule 1-hotel aan de Helsinkistraat en het schip “Amanpuri” dat in het Eemskanaal ligt. De beide opvangplekken worden beheerd door de stichting INLIA, waarin verschillende kerken samenwerken. INLIA-directeur John van Tilborg en teamleider Izre Kuiper: “Als we niks doen, dan zouden de mensen die we hier opvangen op straat staan. En mensen op straat zetten is geen oplossing voor een probleem, op straat leven is een onderdeel van een maatschappelijk probleem.” Ze vertellen dat het om kwetsbare mensen gaat, vaak met psychische problemen. “Zonder hulp en medicijnen kunnen ze niet verder”. Izre Kuiper geeft aan dat er zeker niet alleen jongeren in het Formule 1 en de boot wonen. “29 van de ongeveer 300 bewoners zijn 60 jaar of ouder, 14 zijn er zelfs ouder dan 65.” INLIA voert de opvang uit in opdracht van de gemeente Groningen; de gemeente betaalt dan ook. John van Tilborg: “We zijn geen verlengstuk van de overheid, maar we mogen er als Groningers wel trots op zijn dat onze gemeente – net als een aantal andere gemeenten trouwens – haar nek durft uit te steken om te zorgen voor de veiligheid van alle inwoners, ook van afgewezen asielzoekers.” Beide INLIA-vertegenwoordigers geven aan waarom de opvang nodig is. Izre: “Het gaat om mensen die met de rug tegen de muur staan, ze kunnen geen kant op. Om verder te kunnen – bijvoorbeeld terug naar het land van herkomst of een ander land – is er hulp nodig.” Het doel? John van Tilborg: “Als je met respect en menselijkheid met de mensen gaat zoeken naar een nieuwe toekomst, dan blijken er veel mogelijkheden te zijn. Soms kunnen ze in een ander land terecht, soms kunnen ze toch terug en vaak kunnen ze uiteindelijk alsnog een verblijfsvergunning krijgen.”
Van Tilborg wil graag dat we leren van het verleden: in WO2 heeft Nederland mensen buiten willen houden, die vervolgens zijn afgeslacht. “Dat mag nooit meer gebeuren. Mensen uit oorlogsgebieden moeten we altijd helpen.”
En wat de Oosterpoort kan doen? John van Tilborg: “We zijn buren. Beetje verre buren misschien, maar toch. Onze bewoners komen in de Oosterpoortbuurt. Voordat de boot er was hadden we in de buurt al een aantal huizen zonder dat daar veel ruchtbaarheid aan werd gegeven. Dat bleek geen enkel probleem. We moeten ervoor zorgen dat we elkaar leren kennen. Samen koken, samen eten, spelletjes doen. Ik zou graag op de boot en in het Poortershoes samen met de buurt een meet-and-greet organiseren zodat we echt goede buren worden!”
Maatschappelijke ondersteuning
Het UAF, Vluchtelingenwerk en Humanitas geven aan dat er grote behoefte is aan bewoners die vluchtelingen willen helpen om de stad en de samenleving in de praktijk te leren kennen. Het UAF: “Veel vluchtelingen hebben te maken met eenzaamheid. Contact met Nederlandse buurtgenoten is heel belangrijk. En voor bijvoorbeeld een rechtenstudent is het geweldig als hij of zij met een advocaat in contact kan komen om wegwijs te worden in het vakgebied. We hebben daarom een systeem van ‘mentoren’ opgezet.” Humanitas wil het aantal vrijwilligers dat als startcoach wil helpen graag met 40 mensen uitbreiden. Ook Vluchtelingenwerk is op zoek naar extra taalcoaches.
Via de site van het UAF kun je je aanmelden als mentor. Ook organiseert het UAF voorlichtingsavonden voor vrijwilligers die overwegen mentor te worden. Meer informatie: www.uaf.nl, bij “Wat kunt u doen”. Vluchtelingenwerk is te bereiken via https://www.vluchtelingenwerk.nl/noordnederland. Humanitas Groningen organiseert enkele voorlichtingsavonden voor mensen die er over denken om vrijwilliger te worden: maandag 20-2-2017, 6-3-2017 en 20-3-2017 van 19.00 tot 21.00 uur bij Humanitas, Akerkhof 22, 050 – 312 6000. En wie wil reageren op de oproep van INLIA om samen met de Oosterpoort een meet-and-greet te organiseren kan contact opnemen met de redactie van de Oosterpoorter.